نماز علامت و نشانه ایمان

لفظ ایمان از تصدیق آنچه خداوند از طریق پیامبرانش خبر داده است، خبر می دهد و اسلام از تسلیم و انقیاد، و متعلق تصدیق با اخبار سازگاری دارد و تسلیم با امر و نهی. و نماز یکی از علائم ایمان است

در این مطلب به ایمان و شرایط ایمان و نمازی که همراه با ایمان و لوازم ایمان است اشاره می کنیم.

نماز یکی از علائم ایمان
ایمان در دو معنا به کار رفته است:
۱. اعتقاد به امامت و ولایت أئمۀ دوازده‌گانه.
۲. در کلمات فقها گاهی ایمان به معنای اسلام نیز آمده است.[۱]

از ایمان به معنای اعتقاد به ولایت امامان علیهم السّلام در فقه در باب‌های بسیاری مانند اجتهاد و تقلید، طهارت، صلات، زکات، خمس، صوم، اعتکاف، حج، وقف، نذر، قضاء و شهادات بحث شده است.

معانی لغوی ایمان

واژه ایمان از ریشه«أمن» گرفته شده است که فعل ثلاثی مجرد آن «أمِنَ، یأمن وأمناً» به معنای آرامش و اطمینان قلب و نبود ترس است. فعل ثلاثی مزید آن «آمَن، یؤمن و ایماناً» است،

که اگر متعدی به «با و لام» باشد به اتفاق اهل لغت به معنای تصدیق کردن است. وبه همین معناست آیه (وَما أَنْتَ بِمؤمن لَنا)[۲]

وامّا اگر متعدی به ذات خود باشد به معنای اطمینان پیدا کردن است که در برابر ترسیدن و هراسان کردن است و در این صورت با ثلاثی مجرد هم معنا است.[۳]

پذیرش ظاهر اوامر و نواهی برا نماز

نخستین مرتبه اسلام، پذیرش ظاهر اوامر و نواهی الهی است که با ذکر شهادتین صورت می گیرد، خواه قلب آن را موافقت کند یا مخالفت، خداوند می فرماید: (قالت الأعراب آمنّا قل لم تؤمنوا ولکن قولوا أسلمنا ولمّا یدخل الإیمان فی قلوبکم)[۴]

و به دنبال این مرتبه اسلام اوّلین مراتب ایمان قرار می گیرد که عبارت است از اعتقاد قلبی به مضمون شهادتین اجمالاً و از لوازم آن عمل به بیشتر احکام فرعی اسلام است.

تسلیم و انقیاد قلبی برای نماز

مرتبه دوم اسلام پس از مرتبه اوّل ایمان قرار دارد و عبارت است از تسلیم و انقیاد قلبی در برابر بیشتر اعتقادات حقه به صورت تفصیلی که به دنبال دارد انجام اعمال صالح را اگر چه امکان تخلف در برخی موارد است، خداوند در وصف متقین می فرماید: (الّذین آمنوا بآیاتنا وکانوا مسلمین)[۵]

مرتبه دوم ایمان پس از این مرتبه اسلام است، و آن اعتقاد تفصیلی به تمام حقایق دینی است، خداوند می فرماید: (إنّما المؤمنون الذین آمنوا باللّه ورسوله ثم لم یرتابوا وجاهدوا فی سبیل اللّه بأموالهم وأنفسهم أولئک هم الصادقون)[۶]

عبادت خدا گویا که او را می‌بیند

پس از مرتبه دوم ایمان مرتبه سوم اسلام است، به این ترتیب است که هنگامی که انسان با مرتبه دوم ایمان انس گرفت و متخلق به اخلاق آن شد سایر قوای حیوانی او منقاد و تسلیم او می شود.

و انسان به جایگاهی می رسد که چنان خدای خود را عبادت می کند که گویا او را می بیند.و اگر هم او را نمی بیند خدا او را می بیند…، خداوند می فرماید: (فلا وربّک لا یؤمنون حتّی یحکموک فیما شجر بینهم ثم لا یجدوا فی أنفسهم حرجاً مما قضیت ویسلّموا تسلیماً)[۷]

به دنبال این مرتبه اسلام مرتبه سوم ایمان قرار دارد، چنان که خداوند می فرماید: (قد أفلح المؤمنون)[۸] تا آنجا که می فرماید: (وَالّذین هُم عن اللغو معرضون)[۹]

نماز نشانه و علامت ایمان است و خداوند، نماز را به عنوان یک نشانه از ایمان و پایبندی به دین، در قرآن و سنت معرفی کرده است. نماز، با توجه به اهمیت و جایگاه خاصی که در دین اسلام دارد، به عنوان یک علامت و نشانه از تقوا و ارتباط با خداوند شناخته می‌شود.

پی نوشت:
۱.مسالک الافهام ج۵، ص۳۳۷۳۳۸.
۲.یوسف/سوره۱۲، آیه۱۷.
3.لسان العرب، واژه «أمن»، ج۱۳ ص۲۱.
4.حجرات/سوره۴۹، آیه۱۴.
5زخرف/سوره۴۳، آیه۶۹.
6. حجرات/سوره۴۹، آیه۱۵.
7. نساء/سوره۴، آیه۶۵.
8. مؤمنون/سوره۲۳، آیه۱.
9. مؤمنون/سوره۲۳، آیه۳.